Najczęściej zadawane pytania dotyczące upadłości konsumenckiej

 Z chwilą wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości dochodzi  do zawieszenia egzekucji komorniczej. Oznacza to zatem, że komornik nie może prowadzić żadnych, kolejnych czynności, natomiast z dniem uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości, wszyscy komornicy prowadzący naszą egzekucją umarzają postępowanie. W tym momencie tylko syndyk prowadzi postepowanie.

Częsta sytuacja w praktyce, przychodzi dłużnik i informuje, że ma depresje, a listy od komorników wyrzucał lub palił ( nie ma pisma, nie ma problemu!). Tylko problem nie znika, szczególnie gdy zdecydujemy się na złożenie wniosku o upadło konsumencką i musimy wskazać wierzycieli, kwoty i wymagalność roszczenia. Jak to zrobić, gdy nie mamy dokumentów, a co gorsza nie wiemy gdzie zaciągaliśmy zobowiązanie. Należy skierować pisma do komorników, do BIK, BIG, wysłać zapytania do firm windykacyjnych.  Wskazane będzie pobranie e-nakazów w postępowaniu upominawczym.
Mimo to dłużnik obawia się, że mógł coś pominąć. Co będzie jeśli po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej zgłoszą się wierzyciele się ujęci w postępowaniu upadłościowym, czy ja wtedy muszę normalnie płacić zobowiązanie im należne, a może odwołają mi upadłość ( te myśli często krążą po głowie dłużnika….).

Owszem, co do zasadny nie umarzają się wierzytelności których dłużnik nie ujawnił, ale umyślnie.  Umyślność ma tu znaczenie decydujące, albowiem wierzyciel musi udowodnić, że dłużnik umyślnie nie ujawnił zobowiązań wobec tego wierzyciela. Ciężar udowodnienia spoczywa na wierzycielu. Należy zauważyć, że dłużnik zawsze ma interes w ujawnieniu wierzytelności, bo będą one podlegać umorzeniu. Wydaje się wiec, że dłużnik jest tu na pozycji wygranej.  

Od 1 grudnia 2021 r. ogłoszenia dotyczące postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych publikowane są zarówno w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jak również w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Niestety, ale jest taka możliwość, że syndyk będzie szukał dłużnika na portalach społecznościowych, celem sprawdzenia czy nie zamieszka np. zdjęć z kosztownych wycieczek zagranicznych, mimo że deklaruje, iż zarabia najniższą krajową. Taki dłużnik staje się nie wiarygodny dla sądu i może liczyć się z większym planem spłaty.

Niestety syndyk, podobnie jak komornik zajmie wierzytelność w Urzędzie Skarbowym. Jednakże  „zabranie” będzie miało miejsce tylko do czasu ustalenia planu spłaty. Możliwe więc, że w trakcie postępowania upadłościowego syndyk raz zajmie środki z Urzędu Skarbowego, które będą przysługiwać dłużnikowi.

Przepisy prawa upadłościowego nie wykluczają prowadzenia działalności gospodarczej po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Założenie działalności gospodarczej już w toku postępowania upadłościowego jest wiec całkowicie możliwe. Niestety należy się liczyć tylko z ograniczeniem w kontekście otrzymania kredytu.

Wniosek o upadłość konsumencką można złożyć drogą elektroniczną za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych działającego w ramach Portalu Rejestru Sądowych. Dostęp do portalu można uzyskać pod adresem: https://prs.ms.gov.pl/krz. Natomiast zgodnie z art. 491² ust. 3 oraz art. 216aa Prawa upadłościowego, dłużnik może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości na formularzu z pominięciem systemu teleinformatycznego czyli na wydrukowanym, wypełnionym i podpisanym dotychczasowym papierowym formularzu złożonym w biurze podawczym sądu lub nadanym pocztą. Wtedy pracownik sądu musi wprowadzić wszystko do systemu krz. Niestety te czynności dodatkowo opóźnią otrzymanie upadłości konsumenckiej. Nikt też z pracowników nie jest upoważniony do doradzania interesantowi czy tłumaczeniu mu przebiegu postępowania upadłościowego. Niestety nie jest to postępowanie powszechnie znane, jak pozew o rozwód czy wniosek o zasiedzenie. Często konieczne będzie zasięgniecie pomocy kancelarii prawnej, specjalizującej się w prawie upadłościowym.

W obecnym stanie prawnym, dłużnik nie musi stawiać się na rozprawę. Wystarczy, że zostają spełnione przesłanki formalne i otrzymuje się upadłość konsumencką.

Tak, informacja o ogłoszeniu upadłości przez właściwy Sąd Rejonowy, Wydział Gospodarczy jest przekazywana do BIK. Jest to bardzo ważna  wiedza dla pożyczkodawców, którzy będą się nim sugerować przyznając kredyt. Zapis na temat upadłości konsumenckiej widnieje w bazie BIK przez okres 10 lat od daty jej ogłoszenia.

Z dniem ogłoszenia upadłości, upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Powyższe oznacza, że w toku postępowania dłużnik nie może bez zgody syndyka dokonać sprzedaży jakiejkolwiek części swojego majątku. Dłużnik, który decyduje się na upadłość musi mieć świadomość, że samodzielnie nie będzie już mógł sprzedać należącej do niego nieruchomości czy samochodu. Tylko syndyk, będzie mógł dokonać sprzedaży.

Nie, tylko złożenie wniosku o upadłość konsumencką nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego. Dopiero otrzymanie upadłości konsumenckiej powoduje umorzenie postępowań egzekucyjnych przez komornika.

Syndyk, w przeciwieństwie do komornika nie będzie przychodził bez zapowiedzi. Może się zdarzyć, że syndyk przyjdzie do miejsca zamieszkania dłużnika, żeby sprawdzić w jakich warunkach ten żyje. Na pewno jednak należy spodziewać się wizyty syndyka w sytuacji, gdy dom w którym mieszkamy jest własnością dłużnika. Wtedy też, przyjdzie nie tylko syndyk ale, też rzeczoznawca majątkowy, który będzie musiał oszacować wartość nieruchomości, aby później syndyk mógł dokonać jej sprzedaży.

Szczegóły w zakresie ograniczeń egzekucji możemy znaleźć w przepisach od art. 829 k.p.c. do art. 839 k.p.c. Jednak takim podstawowym przepisem jest art. 829 k.p.c., który stanowi, że: nie podlegają egzekucji:
1) przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników, w szczególności lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju;
1idx1) pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
2) zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3) jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4) narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
5) u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy lub u dłużnika, będącego osobą fizyczną wykonującą działalność gospodarczą – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6) przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7) (uchylony)
8) produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2301 oraz z 2023 r. poz. 605 i 650) niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy;
8idx1) niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, systemy i zestawy zabiegowe, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, zmiany dyrektywy 2001/83/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002 i rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 oraz uchylenia dyrektyw Rady 90/385/EWG i 93/42/EWG (Dz. Urz. UE L 117 z 05.05.2017, str. 1, z późn. zm.), oraz wyroby medyczne do diagnostyki in vitro i wyposażenie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/746 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz uchylenia dyrektywy 98/79/WE i decyzji Komisji 2010/227/UE (Dz. Urz. UE L 117 z 05.05.2017, str. 176, z późn. zm.);
9) przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.

Nie. Zobowiązania względem ZUS i US umarzają się w upadłości konsumenckiej. Katalog zobowiązań, które się nie umarzają został wskazany w art. 491(21) ust. 2 ustawy prawo upadłościowe. Są to: alimenty, renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, kara grzywny i inna kara zasądzona przez sąd karny, zobowiązania świadomie pominięte przez dłużnika. Wszystko inne podlega umorzeniu.

Sąd ustala plan spłaty wierzycieli, biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności oraz stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.  Istnieje też możliwość, że sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty, jeśli jego sytuacja osobista w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Dotyczy to osoby np. w podeszłym wieku, z niską emeryturą, osoby która jest schorowana i nie może dorobić. Natomiast jeśli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd warunkowo umarza zobowiązania upadłego. Umorzenie zyska charakter ostateczny, jeśli w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty co skutkować może uchyleniem postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań. Przesłanką uchylenia postanowienia, będzie ustanie niezdolności do wykonania planu spłat. Podsumowują, wysokość samego długu nie ma wpływu na wysokość planu spłaty.

Brak możliwości spłaty zobowiązania jest z pewnością podstawą do otrzymania upadłości konsumenckiej. Jeżeli więc nie realizujemy zobowiązań od co najmniej trzech miesięcy, wiemy że nie poradzimy sobie z długiem i rosnącymi odsetkami, jak najbardziej jest to rozwiązanie sytuacji. W upadłości konsumenckiej nie ma przesłanki minimalnej czy maksymalnej wysokości długu, która warunkuje otrzymanie upadłości konsumenckiej. Wiadomo jest jednak, że jeśli mamy zobowiązanie w wysokości 4 tysięcy złotych, to z punktu realnego podejścia nie jest to jeszcze sytuacja gdzie powinniśmy rozważać złożenie wniosku o upadłość konsumencką. Nie mniej każda sytuacja jest inna i wymaga indywidualnego przeanalizowania.

Syndyk przestaje zajmować wynagrodzenie po uprawomocnieniu się postanowienia o ustaleniu planu spłaty, postanowienia o umorzeniu zobowiązań bez ustalenia plany spłaty lub postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań bez ustalenia planu spłaty. Od tej pory wynagrodzenie pobieramy w całości, bez potrąceń.

Plan spłaty wierzycieli następuje po zakończeniu działań syndyka, wykonaniu ostatecznego planu podziału środków uzyskanych w wyniku spieniężenia majątku upadłego( jeśli taki jest)  i po zatwierdzeniu listy wierzytelności. Sąd ustala plan spłaty, czas trwania i miesięczną kwotę wpłat – po wysłuchaniu upadłego, syndyka i wierzycieli. Nie ma określonego czasu w którym następuje wydanie takiego postanowienia, ale muszą być spełnione wyżej wskazane przesłanki. Na pewno okres się wydłuża, w sytuacji gdy upadły jest właścicielem nieruchomości czy wartościowej ruchomości np. samochodu. Wtedy trzeba oszacować wartość tych składników majątku, a następnie je sprzedać.

Zgodnie z art. 126 prawa upadłościowego – Ustanowienie rozdzielności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jeżeli więc rozdzielność majątkowa została ustanowiona przed upływem dwóch lat od złożenia wniosku o upadłość konsumencką to umowa ta jest nieważna.

Zgodnie z art. 134 prawa upadłościowego – Jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną, to, co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości, a jeżeli przekazanie w naturze jest niemożliwe, do masy upadłości wpłaca się równowartość w pieniądzu. Za zgodą sędziego-komisarza druga strona czynności może zwolnić się z obowiązku przekazania do masy upadłości tego, co wskutek tej czynności z majątku upadłego ubyło, przez zapłatę różnicy między wartością rynkową świadczenia dłużnika z dnia zawarcia umowy, a wartością świadczenia otrzymanego przez dłużnika.

Z postępowaniami egzekucyjnymi po złożeniu wniosku upadłościowego nic się nie dzieje, dalej są prowadzone tak jak były. Zmiana następuje dopiero po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowanie to umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie stoi na przeszkodzie przysądzeniu własności nieruchomości, jeżeli przybicia prawomocnie udzielono przed.

Nie, sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym. Z doświadczenia jest tak, że często o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej upadły dowiaduje się od syndyka. Nie mniej postanowienie jest upadłemu doręczane.

Nie, to są dwa odrębne postępowania. Dla każdego z upadłych sporządza się osobne listy wierzytelności oraz plany podziału funduszów masy upadłości, w których z urzędu uwzględnia się zaspokojenie wierzytelności, za które upadli odpowiadają solidarnie

Od momentu publikacji w Krajowym Rejestrze Zadłużonych wierzyciel ma 30 dni, aby zgłosić wierzytelność do syndyka. Zgłoszenie wierzytelności po terminie wiąże się z koniecznością poddania go weryfikacji przez syndyka, co może przełożyć się na wydłużenie całego procesu. Dodatkowo wierzyciel, który zgłosił wierzytelność po upływie wyznaczonego terminu, ponosi zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe z tego zgłoszenia.

Art. 522 prawa upadłościowego 1. Kto będąc dłużnikiem albo osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, podaje we wniosku o ogłoszenie upadłości nieprawdziwe dane – podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem lub osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, który jest osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości podaje sądowi nieprawdziwe informacje co do stanu majątku dłużnika.

Zgodnie z art. 20 prawa upadłościowego, wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych. Oznacza to, że również poręczyciel kredytu może ogłosić upadłość konsumencką, pod warunkiem że od co najmniej 3 miesięcy nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań i oczywiście nie prowadzi działalności gospodarczej.

Samo złożenie wniosku o upadłość konsumencką nie wstrzymuje egzekucji komorniczej, ani licytacji nieruchomości.

Podczas rozprawy w przedmiocie ustalenia planu spłaty sąd pyta przede wszystkim o:
– przyczynę powstania zadłużenia
– obecne dochody i możliwości zarobkowe
– stan zdrowia
– liczbę osób pozostających na utrzymaniu dłużnika
– koszty życia dłużnika

Przepis art. 491 [21] ust. 2 prawa upadłościowego, wskazuje jakie długi nie ulegają umorzeniu, a więc:
– długi o charakterze alimentacyjnym
– zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci
– zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny
– długi będące wykonaniem orzeczonego przez sąd obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę
– zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie
– zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego z prawomocnym orzeczenie
– zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu
– zobowiązania powstałe do ogłoszeniu upadłości.

Tak, przepis powyższy wymienia wszystkie możliwe zobowiązania które nie ulegają umorzeniu.

Tak, pod warunkiem że nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań od co najmniej 3 miesięcy

Tak, pod warunkiem że nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań od co najmniej 3 miesięcy

Nie, działalność gospodarcza musi być zamknięta. Jak sama nazwa mówi, jest to upadłość konsumencka osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej.

W KRZ można bezpłatnie uzyskać m.in. informacje o osobach, wobec których są lub były prowadzone postępowania upadłościowe.

Jeśli ogłoszona jest upadłość, upadły może zwrócić się do sądu o zmniejszenie kwoty która trafia do masy upadłości z świadczenia. Sąd może też zdecydować aby nic nie trafiało z emerytury do masy upadłości. Analogiczna sytuacja ma miejsce z wynagrodzeniem o pracę.